Stoofje poetsen, dorperwtjes wegen en rekenen met een telraam. Hidde en Hiske hadden het er maar druk mee, toen, aan het begin van de twintigste eeuw. Leerlingen van de Nynke van Hichtumschool in Dokkum mochten deze week heel even ervaren hoe hun fictieve leeftijdgenoten honderd jaar geleden leefden. Ze waren proefkonijnen voor het nieuwe educatieproject ‘Op stap met Hidde en Hiske’ van de Museumfederatie Fryslân. Vijf musea en archieven in de provincie werken met de organisatie aan een heel nieuwe benadering van geschiedenis voor leerlingen van de basisschool.

Beleving staat centraal, en dan vooral van de omgeving waarin ze zelf leven. Hoe zag je eigen woonplaats eruit in 1910? Waar gingen kinderen naar school? En hoe leerden ze rekenen en taal? Aan de hand van een leskoffer die toegespitst is op de lokale situatie, komt geschiedenis terug in verschillende vakken in groep 5. Opdrachten en spelletjes in de klas leren over het verleden, met als rode draad het verhaal van de arbeidskinderen Hidde en Hiske. Hoogtepunt is een bezoek aan het lokale museum of archief: leerlingen mogen even in de huid van de twee kinderen kruipen. ,,Leuk om te zien hoe de mensen vroeger al die dingetjes deden”, vindt de achtjarige Karlijn Gietema uit Dokkum. Samen met haar klasgenoten van de Dokkumer basisschool bracht ze deze week een bezoek aan het Admiraliteitshuis in de stad. Eigenlijk was het nog nooit zo leuk in een museum, constateert ze. ,,Ik heb bonen gewogen en met een kroontjespen geschreven. Dat was best moeilijk, want de inkt raakte heel snel op.” Rekenen ging vroeger met een telraam, dat probeerde ze ook uit. ,,Best makkelijk”, vindt Karlijn. ,,Maar ik had ook niet zo’n moeilijk sommetje.” De komende weken wordt het project ook in andere instellingen uitgeprobeerd. Museum Joure krijgt donderdag bezoek van de E.A. Borgersschool. Daarna zijn nog het Fries Scheepvaart Museum in Sneek, het Historisch Centrum Leeuwarden en het Leeuwarder Museum de Grutterswinkel aan de beurt. In het voorjaar worden de proeven geëvalueerd; vanaf september kunnen dan alle scholen in Fryslân meedoen. ,,Het is uiteindelijk de bedoeling om juist kleinere musea erbij te betrekken”, vertelt educatiemedewerker Hester Postma van de Museumfederatie Fryslân. ,,Die hebben vaak geen mogelijkheden om geschiedenis op een toegankelijke manier aan kinderen te brengen. Met deze leskoffer wordt dat een stuk eenvoudiger.” Het idee komt van Het Erfgoedhuis Utrecht, vertelt Postma. De organisatie introduceerde ‘Op stap met Jet en Jan’ vijf jaar geleden. Aanvankelijk deden twee instellingen mee; nu zijn het er al achttien. ,,We hebben het verhaal een Friese draai gegeven. Uiteindelijk is het aan de musea om er een eigen invulling aan te geven. ” In Fryslân richt het project zich vooralsnog alleen op groep 5. ,,In die groep krijgen kinderen het begrip tijd uitgelegd. Ze leren bijvoorbeeld wat een eeuw is. Door te laten zien hoe dingen er in hun eigen omgeving uitzagen, komt het verleden dichterbij.” Karlijn heeft genoten van het museumbezoek, maar is ook blij dat ze weer achter haar moderne schoolbankje plaats mag nemen. Hidde en Hiske is ze stiekem alweer een beetje vergeten. ,,Ik reken toch liever zonder telraam.”